۲۳ تیر ۱۳۹۷ / ساعت: ۲۰:۱۵
کرسی آزاداندیشی «محدوده دخالت فقه در عرصه نظام‌سازی اجتماعی» برگزار شد
کرسی آزاداندیشی «محدوده دخالت فقه در عرصه نظام‌سازی اجتماعی (با تکیه بر حوزه مباحات و ما لا نص فیه)» با ارائه حجه‌الاسلام پیروزمند و نقد و داوری حجه‌الاسلام عبدالامیر خطاط برگزار گردید.
حجه‌الاسلام پیروزمند دیدگاه‌های موجود در رابطه با دین را به سه قسمِ دین حداقلی، دین وسطی و دین حداکثری تقسیم کردند.
- دین حداقلی، که ایشان آن را سکولاریسم اسلامی نامیدند، معتقد است که دین برای تأمین سعادت اخروی آمده و لذا تعلیمات خاصی برای مناسبات دنیوی ندارد. بنابر این دیدگاه، جامعه یا واقعیت ندارد و یا مورد خطاب انبیاء و تعلیم آنها نبوده. هدایت انبیاء معطوف به آخرت است و عقل بشر برای تأمین و اداره اجتماع کافی است.
- دین وسطی قائل است که اسلام دارای احکام اجتماعی است و حکومت اسلامی ضرورت دارد ولی این احکام ناظر به فرد در جامعه وارد شده است و جامعه به قید فرد در اجتماع حیات و ممات و رشد و افول دارد و جامعه به خودی خود دارای این اوصاف نیست. این دیدگاه با تمسک به بعضی ادله نقلی که سکوت شارع را عمدی می‌داند قائل به نظام‌سازی اقتضائی شده‌اند؛ زیرا حوزه اجتماعیات یک حوزه به سرعت تغییرپذیر است و در هر نقطه مکانی و زمانی نیاز به نظام مختص به آنها خصوصیات هستیم و نمی‌توان چنین امر متغیری را به دین منسوب کرد.
- دین حداکثری که دو برداشت از این نگاه صورت گرفته؛ یک برداشت صحیح و یک برداشت غلط. برداشت صحیح قائل است: اسلام جریان ولایت الهی برای سرپرستی و تکامل اجتماع، فرد و تاریخ است. طبق این باور جامعه‌سازی و نظام‌سازی نه تنها امکان بلکه ضرورت دارد. برداشت غلط می‌گوید: نظام‌های اجتماعی باید از نقل دربیایند.
سپس ایشان در ادامه به نقد دو دیدگاه حداقلی و وسطی پرداخته و نگاه حداکثری را اثبات کردند و افزودند: در ایده‌آل‌ترین شکل، دین بنا نیست عرصه را بر عقل و تجربه تنگ کند بلکه اگر عقل و تجربه آنچه را که می‌فهمند در امتداد دین باشد اشکالی ندارد. ایشان در پاسخ به این سؤال که آیا حضور دین در سرپرستی فرد و اجتماع بخشی است یا در تمام حوزه‌ها؟ فرمودند: غایت دین تکامل و هدایت فرد، جامعه و تاریخ است و برای تحقق چنین غایتی لازم است آموزه‌های دین نظام‌مند باشد و فراگیر.
نظر کاربران